Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog





 


Cd | Concert | Jazztube
Markus Stockhausen: onontkoombare schoonheid

Trompet en flügelhorn zitten in mijn dna. Rond mijn achtste jaar volgde ik jaren trompetlessen aan de Eindhovense Muziekschool. Op mijn twaalfde werd ik kornettist bij de Philips Harmonie, net als mijn vader die er bugel speelde. Gedurende mijn militaire dienstplicht speelde ik fulltime bij het Fanfarekorps der Genie. Nadien werd ik muzikaal leider van een blaasorkest en bigbands. Destijds ging mijn belangstelling en voorliefde vooral uit naar bigband en jazz en bezocht ik veel concerten en festivals. In de loop der jaren heb ik veel trompettisten beluisterd en gezien, van naam en faam, met eigenheid, kwaliteit en creativiteit.

Op 9 februari 2019 maakte ik kennis met trompettist/componist Markus Stockhausen (inderdaad, zoon van Karlheinz Stockhausen) op een uitstekend duoconcert met pianist Florian Weber. En ontmoette hem weer op 16 november 2023, tijdens het duoconcert met een van Nederlands belangrijkste pianisten, Jeroen van Vliet, op ons podium Pelt Jazz in CC Palethe.

Vanaf het begin tot aan de slotnoot was dat een adembenemend luisterfeest voor alle aanwezigen. Het samenspel van Van Vliet en Stockhausen was verbluffend; alsof ze continu in een spirituele verbinding met elkaar verkeerden. Beiden voelden precies aan wat er op enig moment muzikaal opportuun was. Zo schetsten ze poëtische klanklandschappen, gelardeerd met pakkende melodische vergezichten. Van Vliets pianospel werd door Stockhausen soms ondersteund met verfijnde elektronica, effecten die hij ook gebruikte voor zijn trompetspel, vaak met hypnotiserend effect.

In een geprek bij de maaltijd na de soundcheck en voorafgaand aan het concert vertelde Stockhausen me onder andere over zijn permanente zoektocht naar en verfijning van het optimaliseren van zijn instrument en mondstukken. En hoe ogenschijnlijk miniscule aanpassingen juist het verschil kunnen maken.

Na afloop trakteerde ik me op een driedubbel-cd van de Markus Stockhausen Group, 'Tales', met Jörg Brinkmann op cello, Christian Thomé op drums en Jeroen van Vliet op piano. Het was lang geleden dat ik zo'n kwaliteit heb gehoord. Zoveel schoonheid, vakmanschap, creativiteit en passie, ongeëvenaard!

Stilaan de hoogste tijd dat we Markus Stockhausen vaker zien en horen in België en Nederland. Hij verdient een plaats op elk festival van naam, zoals Gent Jazz, Jazz Middelheim en North See Jazz, maar evenzogoed op andere podia, groot en klein. Het publiek zal er dankbaar voor zijn.

Foto's: Cees van de Ven

In de Jazztube hieronder zie je een optreden van de Markus Stockhausen Group in het kader van 'Tales', opgenomen op 11 mei 2021 in de Domicil Jazzclub, Dortmund.

Labels: , , , , ,

(Cees van de Ven, 17.3.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Mixing Memory And Desire - 'Strange Destination'

WLJWC, 2023 | Opname: 23-24 augustus 2022

Deze bezetting, genoemd naar een regel uit het boek The Waste Land van T.S. Eliot, ontstond in 2015. Saxofonist Jan Willem van der Ham wilde toen het oeuvre van Mulligan en Chet Baker exploreren. Sindsdien brengt hij eigen werk (op deze cd is alles van zijn hand). Bereid je voor op een mix van vrij toegankelijke mainstream jazz, met vrij verregaande bruitages en experimenten die de free-kant opgaan ('Bullets And Drones', 'Mist').

Zonder begeleidend instrument vormt dit een hele uitdaging (maar biedt het ook een grote vrijheid), maar de muzikanten interageren boeiend en brengen het beste van de muzikale energie die in hen zit naar boven, op een zeer gevarieerde en creatieve manier. Mooi zijn daarbij de soms fluweelzachte unisono's ('The Long Goodbye') en de dialogen tussen de baritonsax van Van der Ham en de cornet van Felicity Provan.

De composities bestaan uit een geheel van fragmenten en schilfers, deels gecomponeerd, deels geïmproviseerd. Die breuklijnen - soms wordt midden in een track het einde gesuggereerd - maken de plaat boeiend ('The Gap') en verrassen de luisteraar telkens weer.

Adequaat geritmeerd door bassist Raoul van der Weide en drummer George Hadow, is dit een schijf die misschien enkele luisterbeurten vraagt. Maar daarna geeft 'Strange Destination' haar geheimen en schoonheid prijs. Verrassend, origineel maar niet direct spek voor ieders bek, wellicht. Verrassend en degelijk!

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: , , , ,

(Marc Van de Walle, 15.3.24) - [print] - [naar boven]



Concert
De perfectie benadert

Lizz Wright, zaterdag 9 maart 2024, Muziekgebouw Frits, Eindhoven

Ter promotie van haar nieuwe album 'Shadow' stond de Amerikaanse jazz- en gospelzangeres Lizz Wright deze week voor drie concerten op het podium in respectievelijk Amsterdam, Utrecht en Eindhoven. De inmiddels 44-jarige zangeres sloot vrijdag het Nederlandse gedeelte van haar tournee af in Muziekgebouw Frits in Eindhoven.

Het voorprogramma werd verzorgd door de Noorse Malin Petterson. Haar zuivere stem leek wat op een jonge Scandinavische Dolly Parton met een sprankje Katie Melua. De Sirene kreeg het publiek met gemak mee met haar kleine pakkende liedjes. Eenvoudig met klassieke gitaar bracht ze nummers van haar laatste album 'Trouble Finding Words', alsmede een kleine bloemlezing van ouder en nieuwer werk. Niet helemaal de stijl die je bij een voorprogramma van Wright zou verwachten, maar zonder problemen een aangename verrassing.

Lizz Wright zelf kwam op na een fijne gitaarsolo en ging los met haar versie van 'Amazing Grace', alvorens de rest van de band on stage te halen. Haar debuut 'Salt' uit 2003 was een behoorlijk soulful album met jazz en r&b, waarna opvolger 'Dreaming Wide Awake' inhaakte op de singer-songwriter traditie met mooie verstilde, spirituele liedjes die zich op de grensvlakken van countrypop, blues en jazz bewogen. Haar muzikale reis begon al vroeg in de kerk, waar ze op jonge leeftijd al opviel door haar krachtige en soulvolle stem. Hierdoor weet de Amerikaanse snaren te raken in alle stijlen, en zo ging het ook in Eindhoven over en weer door een bloemlezing van pop, soul, jazz, gospel, folk, blues en wat al niet meer.

Het bluesy 'Walk With Me, Lord' liet geen verbeelding meer over dat de Amerikaanse iedere stijl die ze bracht beheerste. Aangevuld met haar band van uitmuntende muzikanten was er al na twee nummers geen twijfel mogelijk dat de vrijdagavond er een van absolute klasse zou worden. En gedurende de rest van de avond zou blijken dat klasse slechts in superlatieven zou kunnen worden verduidelijkt.

Haar muziek wordt geprezen om haar diepgaande emotie, technische vaardigheid en haar vermogen om verhalen te vertellen door middel van haar unieke, eigen stemgeluid. Daarmee kun je Lizz Wright als een van de meest gerespecteerde en invloedrijke stemmen in de hedendaagse jazz en soul beschouwen. Of het nu een cover als Neil Youngs 'Old Man' was, of een van haar oude of nieuwe nummers, Wright wist bij ieder nummer de zaal tot diep achterin te raken. Ze maakte er geen 'show' van, en dat was ook helemaal niet nodig. Halverwege het concert dook ze even achter de vleugelpiano, en zo nu en dan bewogen de gitaristen en bassist wat steviger dan alleen het melodieuze hoofdschudden.

Maar de echte actie was de warme stem van Wright, die zonder twijfel meer dan genoeg was. En misschien wel omdat Wright er in Eindhoven een klein schepje bovenop deed, gezien er familie uit Duitsland was afgereisd naar de Lichtstad voor het concert. En dat te midden van Eindhovenaren, Belgen en zelfs Russen die tezamen het terecht uitzinnige publiek van de Amerikaanse zangeres bevolkten. Lizz Wright zal niet de boeken ingaan als zangeres met de meeste hits in de hitlijsten, maar toch weet de artieste keer op keer de gevoelige snaar te raken. Met een dijk van een stem die na al die jaren nog steeds staat als een huis is Wright wellicht de gedoodverfde opvolgster van Randy Crawford.

Met een krappe vijf kwartier sloot Wright het optreden af met een knal, maar niet voordat de zangeres nog voor een laatste gevoelig nummer op piano terugkwam en het publiek verpletterd achterliet. Lizz Wright was op haar gemak in Eindhoven en liet het gehele publiek met datzelfde gemak genieten. Als er überhaupt een perfectie in concerten zou bestaan, benaderde Wright deze toch wel erg close.

Tekst: Norman van den Wildenberg, met toestemming van Maxazine.
Foto's: Cees van de Ven. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: , ,

(Maarten van de Ven, 13.3.24) - [print] - [naar boven]




Cd

The Preacher Men - 'Royal Flush'

ZenneZ, 2024 | Opname: 2023

The Preacher Men werken in een achterafstraatje van de jazz. Een wat morsig achterafstraatje. Het orgelcombo werd eigenlijk nooit voor vol aangezien. Want: te vulgair. Tot dus die Incredible Jimmy Smith op het toneel verscheen die zijn Hammond B3 pure, razende bebop bleek te hebben geleerd. Rob Mostert lijkt me niet een echte bopper. Eerder refereert zijn legato laid-back stijl aan die van pionier Wild Bill Davis. Heel tof, hoor.

Efraïm Trujillo heeft gaatjes in de kleppen van zijn altsax geboord en noemt het instrument thans een blueshorn. Hij heeft ontdekt dat hij op deze manier meer bewegingsvrijheid heeft. Of je dat aan het resulterend geluid kunt horen weet ik eerlijk gezegd niet. De sound is in ieder geval spijkerhard, een beetje richting Lou Donaldson met iets van de weidsheid van een Tab Smith.

The Preacher Men houden het lekker simpel. En lekker effectief ook. Met het nummer 'Amen', een compositie van Donald Byrd (en de enige standard op het album) keren de Predikheren terug naar de bron. Hallelujah! Mostert jengelt hier hemels.

Het goede nieuws is dat het stel dat een paar maanden geleden in de Groninger Smederij per ongeluk in de slipstream van Mosterts Lesliespeaker was gaan zitten en in allerijl naar het Beatrixoord in Haren moest worden vervoerd, daar afgelopen week net voor zijn laatste controle is geweest en volledig genezen is verklaard.

Labels: , , , ,

(Eddy Determeyer, 12.3.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Florian Wittenburg - 'Regenprasseln'

Edition Wandelweiser, 2024 | Opname: 2023

De in Berlijn geboren en nu in Kleve woonachtige componist, pianist en slagwerker Florian Wittenburg studeerde Muziektechnologie aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, waar hij in 1999 cum laude afstudeerde. Na het studieprogramma European Media Masters of Art behaalde hij de MA-graad in Sound & Music Technology.

'Regenprasseln' zet je aan het denken en laat je niet los omdat hij tot de verbeelding spreekt. Meermalen heb ik zijn cd met een speelduur van krap 26 minuten herbeluisterd. Zoals Wittenburg zelf aangeeft zijn het alledaagse geluiden die onze gehoorgang binnenkomen. Het geluid van regen op een dakraam, het tikken van een klok of het geluid dat een verwarming maakt. Soms voegt hij er subtiele elektronica aan toe om als het ware de muzikaliteit ervan te onderstrepen.

Het maakt je bewust van het feit dat we vaak geen muzikale waarde en schoonheid meer ontlenen aan het tot ons nemen van de vele geluiden die ons dagelijks omringen. Vergeef het me maar het lukt me niet om de impact en fascinatie van deze cd onder nog meer woorden te vatten. Kortom, een cd die waard is om gehoord te worden. Oordeel zelf!

Foto: Claudia Gronewald, NRZ

Labels: ,

(Cees van de Ven, 10.3.24) - [print] - [naar boven]



Concert
Kozlov op streek

Boris Kozlov, Guillermo Celano & Steve Altenberg, dinsdag 27 februari 2024, De Smederij, Groningen

Ja, dat krijg je. In De Smederij werd veel werk van Duke Ellington en Thelonious Monk gespeeld, en ik kon me geen enkele titel herinneren van om het even welk Monk-stuk ook. Ik bedoel, ik kan ze wel allemaal meefluiten, hoor. Maar nog even en ik ben ook 'Round Midnight' kwijt. Een schrale troost is dat Monk zelf geen bal gaf om de titels van zijn composities.

Er werden dus geen nummers aan- of afgekondigd, maar van het openingsstuk wist ik heel goed dat het 'Stompin' At The Savoy' was. Het trio verraste gelijk met een intrigerend arrangementje vol 'gaten'. Er werd dan notenlang niets gespeeld; de melodie volgde je intussen gewoon in je hoofd. Beetje afgekeken van de versie van Ahmad Jamal, gaf gitarist Guillermo Celano eerlijk toe. Kijk, dit soort publieksparticipatie zie ik wel zitten. Dat is heel wat anders dan het meebrullen van dommige frasen, zoals dat tegenwoordig onvermijdelijk is bij zowat elk pop- en wereldmuziekconcert.

Heb ik sinds de dagen van Charles Mingus wel eens een zó mooi gestreken contrabas gehoord? Ik betwijfel het (maar ook dat zou inmiddels wel eens te ver in mijn herinneringen kunnen zijn weggezakt). Hoe dan ook, Boris Kozlov trakteerde ons op een wonderschoon gestreken solo in 'Prelude To A Kiss'. Heel fijnzinnig en genuanceerd, heel gevoelig. Zijn instrument klonk nergens onduidelijk of modderig, maar voortdurend helder en spot-on.

Ook Celano bleek niet vies van hemels galmende klanken en in 'Mood Indigo' nam hij het in zijn eentje op tegen een denkbeeldig leger van een stuk of zes Les Pauls. Maar hij schrok er ook niet voor terug om ('Things Ain't What They Used To Be') via zijn tremolohendel een portie verfrissende vervorming op zijn publiek los te laten.

Foto: Diederik Idema

Labels: , , , ,

(Eddy Determeyer, 8.3.24) - [print] - [naar boven]



Concert
Getransformeerde jazzklassiekers

Ethan Iverson Trio ft. Thomas Morgan & Kush Abadey, woensdag 21 februari 2024, Paradox, Tilburg

Pianist Ethan Iverson was tot 2018 een prominent lid van The Bad Plus. Dit supertrio bleek een van de eerste, meest flagrante vernieuwers van het piano-bas-drums format. Niet alleen bekend vanwege het originele repertoire, maar vooral door een reeks radicale verbuigingen van overbekende popsongs, zoals Blondie's 'Heart Of Glass', Nirvana's 'Smells Like Teen Spirit', Radiohead's 'Karma Police' en Black Sabbath's 'Iron Man'. Het is geen sinecure om een populaire groep als The Bad Plus te verlaten en op zoek te gaan naar nieuwe, muzikale invalshoeken. De pianist keert, na ECM-registraties van een duobezetting met Mark Turner en een kwartet met trompettist Tom Harell, in 2022 terug naar het klassieke concept van een pianotrio. Hij tekent bij het Amerikaanse Blue Note-label en heeft recent, na 'Every Note Is True', het album 'Technically Acceptable' uitgebracht.

Ethan Iverson wordt op het podium geflankeerd door Thomas Morgan op contrabas en Kush Abadey op drums, terwijl hij op het album gebruikmaakt van twee verschillende ritmesecties. In tegenstelling tot het Bad Plus-trio transformeert Ethan Iverson Trio in de twee sets geen popsongs maar overbekende jazzklassiekers uit de verschillende stadia van de jazzgeschiedenis. De enorme dynamiek en het sterk repeterende karakter maakt plaats voor subtiliteit en bezinning. Het typeert de kwaliteit van de pianist dat deze standards met gevoel voor traditie worden voorzien van een modern cachet.

In de eerste set speelt de trio zes relatief korte stukken, waarin vreugdevol wordt gemusiceerd. 'It’s Fine To Decline' en het overbekende 'All Things You Are' zijn fijnzinnig, voorzien van genuanceerde versnellingen en een muzikale dissonantie à la Monk als kenmerkend patroon. Het vervolg met 'Laura' valt op door de suspense en in 'Lazy Bird' en 'Stompin’ At The Savoy' wordt het idioom van hardbop en ballroom aan een muzikaal onderzoek onderworpen. In de tweede set zijn de stukken meer uitgesponnen. Ook de solo's van Iverson winnen aan kracht bij 'Song For My Father' en 'The Song Is You' door de toegenomen intensiteit en virtuositeit. Het hoogtepunt van de avond wordt gevormd door de emotioneel geladen ballad 'Infant Eyes'.

In dit doorwrocht concert verdient bassist Thomas Morgan een extra pluim vanwege het enerverend en melodisch tegengeluid dat hij biedt. De bouwstenen voor zijn improvisaties worden gevormd door spanning versus ontspanning en dynamiek en snelheid. Hierdoor wint het totale groepsgeluid aan zeggingskracht.

Foto's: Louis Obbens. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: , , , ,

(Louis Obbens, 6.3.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Jasper Somsen - 'Jasper Somsen Invites Paul van der Feen & Bert van den Brink'

Challenge, 2023 | Opname: 30 maart 2023

Bassist Jasper Somsen nodigt al bijna tien jaar gasten uit in het Grandcafé Loburg in Wageningen. Het werd een concept: 'Jasper Somsen invites...'. Op 30 maart 2023 musiceerde hij met de saxofonist en pianist van het Metropole Orkest, Paul van der Feen en Bert van den Brink. Dit concert werd een voltreffer, en zo ontstond deze cd. Goddank. Want de immer swingende Vintage Vibe Piano (een Amerikaans handgemaakt instrument op model van de lichtere Fender Rhodes) klinkt samen met het ritmisch-melodieuze baswerk en het fijne saxwerk oorgastisch.

Mooi voor een traditioneel gekozen repertoire uit werk van Gillespie, Ellington, Adderley, Kern, Shorter... Daar dus geen verrassingen, maar de uitvoering is ronduit wél verrassend, boeiend en meesterlijk. Geen enkele muzikant zit om een fijne improvisatie verlegen, het trio gloeit van de inspiratie en de zeven tracks zijn evenveel glinsterende muzikale conversaties, evenwichtig en met veel respect en ruimte voor elkaar. De Vintage Vibe geeft aan deze bewerkingen een zeer hippe, moderne sound, en de speelvreugde vibreert recht uit de luidsprekers naar je oren en hart. Een schitterende en verfrissende cd!

Klik hier om dit album te beluisteren.

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: , , ,

(Marc Van de Walle, 5.3.24) - [print] - [naar boven]



Concert
Het pianotrio als genotmiddel

Trio Frank Fielder, zondag 25 februari 2024, Het Rode Hert, Roderwolde

Behalve uitbater en programmeur van Het Rode Hert, saxofonist, reparateur en geluidtechnicus is Hans Wijnbergen ook klusjes- en lichtman. Dus toen drummer Gijs Dijkhuizen klaagde dat een spot hem verblindde, sprong Wijnbergen kwiek op een tafeltje om het licht een paar graden te draaien.

Het combo van bassist Frank Fiedler heeft zich met zijn album 'Tribute To The Great Piano Trios' op de archetypische jazzgroep gestort, het trio piano-bas-drums. Wat het strijkkwartet is voor de klassieke muziek is het pianotrio voor de jazz. Even veelzijdig, lenig en wars van stilistische of historische beperkingen. Het genot dat een goed ingespeeld pianotrio kan bieden, zweefde deze middag door het goedgevulde zaaltje. 'Genot', dat is de enige aanduiding die recht doet aan de wijze waarop Dijkhuizen anticipeerde en reageerde op de verrichtingen van zijn kompanen.

De snelle opeenvolging van de noten van de leider suggereerde eerder een basgitaar dan de gebruikte contrabas. Hij speelde precies, hinkelend en zingend en in Tommy Flanagans 'Denzil's Best' evoceerde hij zelfs de touch van de grote Oscar Pettiford. Ook zijn strijkwerk boeide van A tot Z, zodat het meisje naast mij moest toegeven dat zij de verrichtingen op de bas op déze wijze wel te pruimen vond. Pianist Joe Dinkelbach sleep ondertussen van elke melodie een fonkelende edelsteen; zijn bijdragen bezaten een ingebouwde vering. De uit Thessaloniki ingevlogen vocaliste Penelopi Tseliou sloot het eerste deel van het recital af met 'Straighten Up And Fly Right', een van de eerste hits van het Nat King Cole Trio. Dat de daaropvolgende pauzemuziek met 'I Love You For Sentimental Reasons' van diezelfde Nat Cole begon, was zo'n voorbeeld van overdreven toevalligheden waar je me voor wakker kunt maken.

Na de pauze tijdens de jamsessie verraste (echtgenote) Britta Dinkelbach met een zelfverzekerd gezongen 'I Wish You Love'. Accenten, timing, alles dik in orde. 'You Don't Know What Love Is' was als een warme mantel waarmee de zangeres zich omhulde. De bijdragen van gitarist Job Posthumus waren evenzovele emotionele betogen, waarmee hij het gebodene urgentie gaf.

Een jeugdige local liep langs, tuurde bij elk raam naar binnen, haalde zijn smartphone tevoorschijn en keerde op zijn schreden terug.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: , , , , ,

(Eddy Determeyer, 4.3.24) - [print] - [naar boven]



Concert
Een ode aan de vrijheid

Paal Nilssen-Love Circus, zondag 25 februari 2024, KAAP, Oostende

Het bezoek van Paal Nilssen-Love en z'n sextet Circus aan KAAP, ontstaan uit een samenwerking met huis van vertrouwen Sound in Motion, groeide uit tot zoveel meer dan een concert. Het werd een reis, een feest en een reminder van wat livemuziek kan betekenen.

De Noorse drummer wordt meestal geassocieerd met het krachthonk van de vrije improvisatie - daar waar wordt gegromd en getempeest met bloed, zweet en rondvliegende fluimen. Het heeft geleid tot een beeld dat niet helemaal incorrect is - niemand kan een snaredrumpatat zo goed laten klinken als een knallende zweepslag, dat is gewoon een feit - maar wel wat nuance verdient. Telkenmale bewijst de man immers ook dat hij beschikt over een feilloos instinct en dat hoeft zich niet noodzakelijk te vertalen naar een oorverdovend volume, zoals een recent uitgebrachte opname met wijlen Peter Brötzmann uitvoerig bewijst. Nilssen-Love is bovenal een improvisator van het moment, die voortdurend luistert naar wat er rond hem gebeurt en perfect aanvoelt waar er mogelijkheden liggen en hoe ze om te zetten in de praktijk.

Het deed ook deugd om hem eens te zien in de rol van de bandleider, die hij opnam met vanzelfsprekend gemak. Hij zat centraal op het KAAP-podium, met aan zijn rechterkant zangeres Juliana Venter en accordeonist Kalle Moberg, en aan zijn linkerkant bassist Christian Meaas Svendsen, altsaxofoniste Signe Emmeluth en trompettist Thomas Johansson. Stuk voor stuk muzikanten met bakken ervaring, techniek én durf - absoluut onmisbaar als je deel wilt uitmaken van Nilssen-Loves wervelende spektakel. En als Venter voor velen het nieuwe gezicht was, dan zou ze in het uur dat volgde meteen indruk maken.

"Elk bandlid kan op elk gegeven moment elk deel van elke song introduceren", waren zowat de woorden waarmee de bandleider het concert inleidde en wat volgde was dan ook een lange trip van naadloos in elkaar overlopende ideeën, thema's en temperamenten. Het groeide uit - hoe toepasselijk, daar naast die zeedijk - tot een voortdurende eb- en vloedbeweging tussen ingetogen murmelpassages met z'n tweeën of drieën, momenten van collectieve extase en zowat alle stadia daartussen. De band combineerde materiaal uit 'Pairs Of Three' met nieuw werk en bakken genereuze vrijheid.

Het knappe was daarbij dat elk bandlid ook z'n sterktes kon uitspelen. In het geval van Venter had het soms iets van een confrontatie met een persoonlijkheidsstoornis: het ene moment stond ze iel te slissen of delirische wartaal uit te kramen, even later declameerde ze politiek geïnspireerde agitatie of tapte ze uit een vaatje demonische intensiteit in de gedaante van een kamermuziekdiva. Het was een vitale, geëngageerde performance, die een verrassend theatraal kantje kreeg toen ze na amper tien minuten het centrum van het podium opzocht voor een Ethiopische schouderdans.

Het was dan ook bij uitstek lijfelijke muziek, soms immens opzwepend door het tweespan Nilssen-Love/Meaas Svendsen, die de ene onwaarschijnlijke groove op de andere legde. Niet altijd met razende volumes, want de drummer bediende zich regelmatig van zijn drie gongs en percussieobjecten, maar uiteindelijk belandde je wel weer bij muziek die nu eens geurde naar wilde Braziliaanse nachten en dan weer leek te ontstaan in het legendarische Fendika in Addis Abeba. Je wil dat mottige woord wereldmuziek niet in de mond nemen, maar dit was wel een goede illustratie van onontgonnen gebied voor werelden die kunnen samenkomen. Dit was een combinatie van stijlen en geluiden die respect en uitvinding in balans hield.

Opnieuw: wat een muzikanten. Emmeluth en Johansson vormden een ijzersterk duo. Nu eens lustig toeterend, met grandioze, aanstekelijke thema's, maar net zo goed als commentaarstemmen op de zijlijn met een schier eindeloos arsenaal aan ongebruikelijke technieken en texturen. Idem voor Moberg: niet altijd even goed hoorbaar in de volumineuze passages, maar ongetwijfeld een geheim wapen voor deze band. De man is in staat tot onwerkelijke geluiden - heel even leek hij zelfs de elektronische toer op te gaan - en pyrotechnische hoogstandjes, maar is vooral ook een bevlogen improvisator, met een breed bereik (van diepe drones tot hypersnelle, manische riedels) die zo intens meeging in de flow dat z'n bril van z'n kop tuimelde.

Een uur duurde dit concert, een ononderbroken uur dat werd aangegrepen om te laten horen hoe compositie en improvisatie in handen van een stel avonturiers kunnen leiden tot iets dat zich afspeelt op het scherp van de snede en toch elke luisteraar overstag doet gaan. Het explosieve applaus van het extatische publiek sprak boekdelen. Het bisnummer, waarmee het sextet haast de postpunk-toer opging en zelfs even herinnerde aan het opzwepende, hypnotiserende gehakketak van The Ex, was een knoert van een uitroepteken achter een magistrale performance.

Foto's: Geert Vandepoele / Deze recensie verscheen ook op Enola.be

Labels: , , , , , , ,

(Guy Peters, 3.3.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Ineke Vandoorn & Jasper van 't Hof - 'Dancing On Water'

Baixim, 2024 | Opname: 2023

Als recensent ken je soms musici die je eigenlijk al heel lang volgt en waarvan je weet dat het muzikaal gezien dik in orde is, die dan opeens met een release komen die je weer enorm verrast, alsof je ze voor het eerst hoort.

Dit is het geval met deze twee ervaren musici: vocaliste Ineke Vandoorn en pianist Jasper van 't Hof. Beiden kunnen bogen op een indrukwekkende muzikale carrière van tientallen jaren. Ineke Vandoorn speelde jaren geleden al eens in een prachtig duo met pianist Jeroen van Vliet. Dat was ook al indrukwekkend goed, wat stijl betreft, iets traditioneler dan deze release. Jasper van 't Hof is (net als Van Vliet) een pianovirtuoos. Vandoorn heeft een indrukwekkende staat van dienst als docent, vocalist, tekstinterpretator en met name op het gebied van stemgebruik. Wat dat laatste betreft kun je haar gerust een autoriteit noemen.

Met stem en piano denk je misschien dat de pianist een ondersteunende rol heeft bij een zangeres. Maar daar is hier geen sprake van. De interactie en diepgang op deze release is van een geheel andere orde en getuigt van een enorme muzikaliteit en diepgang. Stem en piano hebben een volstrekt gelijkwaardige rol. Soms dartelend om elkaar heen, dan weer overgaand in een versnelling, afgewisseld met verstilling.

Vandoorn en Van 't Hof tekenen voor de meeste composities op 'Dancing On Water'. De eerste song 'Quiet' is van Paul Simon. Van 't Hof speelt zowel akoestisch als met synthesizer, het is alsof Zawinul zó je kamer instapt. Maar ook Van 't Hof herken je toch direct aan zijn eigen unieke sound. De pianist heeft een hekel aan ingewikkelde akkoorden, zijn liggingen zijn helder, transparant en to the point. Dat hoor je met name sterk terug in het titelstuk. Vandoorn improviseert hier indrukwekkend, met overtuiging en zeggingskracht. 'The Way She Looks' is een compositie waar alle kwaliteiten van Vandoorn in samenkomen. Maar ook hier weer mooie passages van Van 't Hof, die ontroeren en raken en dichtbij gespeeld zijn. En wat een mooi open slot... De gehele release is wat stijl betreft gevarieerd en fris. Mooie fraseringen van stem, indrukwekkende soundscapes, vrije improvisaties, dan weer iets Arabisch-Spaans. Het album eindigt al net zo sterk als het begon met 'Yagapriya', een indrukwekkend nummer, zowel in compositorisch opzicht als in de uitvoering. Het doet me even denken aan Herman van Doorn, de broer van Ineke, die op 'Caoutchouc' van Vaalbleek vocaal ook zo'n enorme overtuiging had. Dat zegt wel iets over het unieke van het hebben van een talent.

Zelden kom je een release tegen die van begin tot eind zo boeiend is dat je als luisteraar volledig opgaat in het moment. Het ademt, het leeft, het bruist, het ontroert... en dan is er de stilte van het slot. Het muzikale universum is wonderlijk. Als je dat op een release zo vorm weet te geven past mij enkel bescheidenheid.

Het album wordt gepresenteerd op 25 februari in het Bimhuis, Amsterdam en op zondag 3 maart in TivoliVredenburg, Utrecht.

Labels: , ,

(Koen Scherer, 24.2.24) - [print] - [naar boven]



Cd | Jazztube
Jan Geijtenbeek - 'In Between'

Challenge, 2023

Dit is het muzikale verhaal van een zeer leuk en ontspannend verblijf van pianist Jan Geijtenbeek en zijn vrouw in Cambridge, Massachusetts, USA. De pianist kwam terug met een muziekdoos vol leuke, opgewekte muziekstukken. De tunes getuigen van een hecht samenspel tussen de drie muzikanten, die goed in het oor liggende mainstream jazz brengen. Je zal dit traditionele pianotrio nergens op een foutje betrappen, want de 13 composities van Geijtenbeek zijn zowat perfect uitgevoerd.

De schijf verlegt geen grenzen, dat is ook niet de bedoeling. 'Happy Song', 'A Sunny Day In Cambridge', enzovoort: de titels spreken voor zich. In 'We Belong' en '141 Oxford Street' spat de vakantievreugde zo uit de akkoorden en het samenspel. Goede jazz kan dus ook zonder veel drama gemaakt worden, al klinkt het dan natuurlijk allemaal wat gepolijster. Muzikaal is deze plaat vol kamerjazz een mooie combinatie van klassieke én jazzy inslag, en wel op hoog niveau. Zonder de blues en de ellende die altijd ergens verdoken zat in the real stuff.

Jan Geijtenbeek (piano), Thomas Pol (bas), Niek de Bruijn (drums).

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo' / In de Jazztube hieronder zie je een live-uitvoering van 'We Belong'.

Labels: , , ,

(Marc Van de Walle, 21.2.24) - [print] - [naar boven]



Nieuws
Doorstart voor Jazz Middelheim

Het roemruchte Antwerpse festival Jazz Middelheim krijgt een doorstart. Na het faillissement van de vorige organisator vonden de stad Antwerpen en de omroep VRT (de eigenaar van de merknaam) na een marktonderzoek een geschikte partner om het festival weer jaarlijks te laten plaatsvinden.

"We wilden de traditie van dit iconische festival niet loslaten", aldus de Antwerpse schepen van Cultuur Nabilla Ait Daoud. Hij is blij dat de nieuwe organisator opnieuw voor Park Den Brandt als festivallocatie kiest. "Dat was geen vereiste", zegt de schepen. "Maar het is zeker een pluspunt. Die groene omgeving draagt bij aan de gezellige, ontspannen sfeer van het festival. Het kasteel, de vijver, de grasperken: het bevordert allemaal de duurzaamheid van de festivalervaring."

Middelheim blijft een jazzfestival, beklemtoont Ait Daoud, met respect voor het verleden, maar ook met een 'urban vibe' en met de vinger aan de pols van de muzikale ontwikkelingen van vandaag. Ook Bert Schreurs, de man achter Brosella die voortaan instaat voor de organisatie en programmatie van Jazz Middelheim, ziet dat zo.

"Jazz is een huis met vele kamers", zegt Schreurs. "We zullen nog altijd mensen als Fred Hersch en groepen als TaxiWars programmeren. Maar daarnaast kunnen er ook dj's aan bod komen die door allerlei jazzvormen beïnvloed zijn." Respect voor de traditie, met oog voor allerlei nieuwe mengvormen: dat wordt de filosofie van het nieuwe Jazz Middelheim. "Met veel aandacht voor jong talent", benadrukt Schreurs.

Dit jaar zal er in augustus, de maand waarin Jazz Middelheim traditioneel doorgang vindt, nog geen editie zijn; daarvoor is het te kort dag. Maar in september komt er wel een mini-editie. Vanaf de zomer van 2025 vindt het Antwerpse festival dan weer elk jaar op volle sterkte plaats. Schreurs: "In een weekend van september plannen we op één of twee dagen een event, waarin we een idee zullen geven van hoe het nieuwe Jazz Middelheim er kan gaan uitzien."

Foto: Cees van de Ven / Bron: © De Standaard

Labels: , ,

(Maarten van de Ven, 18.2.24) - [print] - [naar boven]



Concert
Een doldriest dansende, dwaze dwerg

Dave Kikoski Trio, dinsdag 13 februari 2024, De Smederij, Groningen

Als je al vijftig jaar jazz speelt en je beleeft er evident nog zoveel plezier aan, dan heb je duidelijk de juiste afslagen genomen. Pianist Dave Kikoski (1961) is bij jazzfans bekend als sideman van drummer Roy Haynes, met wie hij vijftien jaar samenwerkte.

In De Smederij was het Joost van Schaik die hem achter de vodden zat - en vice versa - en diens begeleiding deed de pianist zichtbaar goed. Meteen al in het openingsnummer, 'Billy's Bounce', was Kikoski als een jong veulen dat uitzinnig in de eerste lentezon rondsprong. Verderop in de natuur, in het woud ('In Your Own Sweet Way') had hij een vuurtje ontstoken waaromheen hij doldwaze dwergendansjes demonstreerde. Het zal niemand verbazen dat hij daarbij ook in het struweel belandde, her een addernest vermorzelend, der een uilenbal met het oog opvangend. Als een kleuter in een snoepwinkel keek hij zijn ogen uit in 'I Hear A Rhapsody' en als er een nummer als 'The Shadow Of Your Smile' langskomt is het moeilijk te bepalen of de artiest of zijn publiek het meest geniet.

De intense chemie binnen het trio was nergens zo evident als in 'Someday My Prince Will Come'. Daarbij viel op dat bassist Joris Teepe natuurlijk best bereid is keurig vier-in-de-maat te trekken, maar wanneer hij in het spotlight staat, zijn het meer vamps en kleine melodietjes en sprongetjes die zijn spel spanning geven.

Het is niet ongebruikelijk dat een aansluitende jamsessie de nodige verrassingen oplevert. Dinsdag was dat voor mij slagwerkster Alexia Harpa, die mooie figuurtjes en combinaties sloeg en over een vrije geest beschikt. Opmerkelijker nog was de aanwezigheid van meesterpianist Dado Moroni in het publiek, die zijn massieve gestalte op een gegeven moment achter... de contrabas schoof.

Foto: Diederik Idema

Labels: , , , ,

(Eddy Determeyer, 15.2.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Ingrid Laubrock - 'Monochromes'

Intakt, 2023 | Opname: 18 augustus 2022

De monochromes waarvan sprake zijn vooraf opgenomen stukken muziek, bruitage, geluid, die dienen als achtergrond om de improvisatie van de muzikanten de vrije loop te kunnen laten gaan. Deze plaat werd op die manier één track van rond de veertig minuten, een collage van geluiden, aangevuld met het bevreemdende en confronterende improvisatiewerk van de muzikanten, die hun instrument zowel conventioneel als onconventioneel behandelen in de exploratie van die backdrops. Die collage is dus niet lukraak gemaakt (dus niet helemaal free), maar de monochromes (de backdrops) dienen als voedingsbodem voor de improvisaties door de bandleden. Zij willen een afschaduwing of vormgeving zijn van de helse, hectische en turbulente wereld waarin wij leven.

Dit is muziek of geluid dat een totaal nieuwe luisterhouding vraagt. Wie traditionele harmonieën verwacht komt uiteraard bedrogen uit. Wie muziek ziet als een geluidentaal die meer kan uitdrukken dan woorden zal hier weliswaar een hele luisteropdracht aan hebben, maar ook beloond worden. Invloed van Ligeti, multitemporele ritmelagen en lijnen, geïnspireerd door de Italiaans-Amerikaanse kunstenaar Harry Bertoia. Zijn Sonambient-sculpturen zijn allemaal penseeltrekken op dit expressieve doek.

Ingrid Laubrock (tenorsax, sopraansax), Jon Irabagon (sopranino sax), Zeena Parkins (elektrische harp), Tom Rainey (drums, percussie), Nate Wooley (trompet), Adam Matlock (accordeon).

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo' / Klik hier voor een albumteaser.

Labels: , , , ,

(Marc Van de Walle, 10.2.24) - [print] - [naar boven]



Nieuws
ZomerJazzFietsTour stopt

"De ZomerJazzFietsTour in de omgeving van het Reitdiepdal in Groningen onderscheidt zich op een bijzondere wijze van andere festivals. Kerken en schuren van boerderijen dienen als decor én onderdak voor de concerten. Muziekliefhebbers verkiezen hun eigen fietsroute en dwalen door het natuurlijk en muzikale landschap. Soms met zon, soms met tegenwind en zelfs een regenbuitje, maar het profijt van een avontuurlijk concert ligt altijd in het verschiet." Aldus onze verslaggever Louis Obbens na afloop van de editie van vorig jaar. Hij kwam er enthousiast van terug, net als Eddy Determeyer, die het Groningse festival vele malen beleefde en recenseerde voor onze website.

Edoch, na de komende editie valt het doek voor de ZomerJazzFietsTour. Op zaterdag 31 augustus maakt de ZJFT waarschijnlijk een soort treurmars, waar alle muzikanten op kunnen improviseren. "Het wordt een spetterende laatste editie. De veertigste. "Ja, formeel is het de 38ste", zegt voorzitter Niels Smit Duyzentkunst. "Maar we willen in ieder geval de veertig volmaken. Dus noemen we het gewoon de veertigste editie. Een beetje bijzonder misschien, maar dat past wel bij ons."

Waarom? Het ligt haast en helaas bijna voor de hand in deze tijd van (dramatische) bezuinigingen op pure jazz en kunst en cultuur in het algemeen. En de nieuwe plannen beloven op zijn zachtst gezegd niet veel goeds. Draai Om Je Oren heeft jarenlang met veel plezier verslag gedaan van dit eigenzinnige jazzfietsfestival en betreurt het ten zeerste dat er wederom een gat valt in het veld van bijzondere jazzevenementen. Smit Duyzentkunst legt op de website uit hoe het zover gekomen is.

Het doek valt voor een van de meest bijzondere muziekfestivals van Nederland. Na 38 edities komt een einde aan de combinatie van fietsen in het prachtige Middag-Humsterland en het genieten van pure, experimentele jazz. Pogingen om het bestuur van de ZomerJazzFietsTour te verjongen leverden te weinig respons op. En de eisen die fondsen stellen aan middelgrote evenementen worden met het jaar strenger. Dan maar stoppen. Met een grimlach.

Een ongedwongen fietstocht door het Reitdiepdal en dan impro-jazz bewonderen in boerenschuren en kerkjes. Dat is in essentie de ZomerJazzFietsTour. Die ingrediënten zorgen ervoor dat het festival altijd uitverkocht is. De opzet maakt de organisatie van dit evenement arbeidsintensief. Het regelen van de locaties, routes, muzikanten, tenten, de financiële verantwoording, het begeleiden van bezoekers, ga maar door. Ondanks de warme hulp van tientallen inwoners van het gebied hebben de (vrijwillige) bestuursleden, vooral in de zomer, bijna een dagtaak aan de organisatie. Een aantal bestuursleden geeft aan dat het na tientallen jaren letterlijk mooi is geweest.

Het bestuur heeft jarenlang geprobeerd om nieuwe mensen in het bestuur te krijgen die het stokje willen overnemen. Maar het schrikt mensen af als ze zien hoe intensief de klus is. Voorzitter Niels Smit Duyzentkunst heeft daar wel begrip voor. "De gekken zijn op, helaas", lacht hij. "We vragen nogal wat. Er gaat gewoon heel veel vrije tijd in zitten. We kunnen het mensen niet kwalijk nemen als ze dat niet willen."

Los van het feit dat nogal wat van de kern van vrijwilligers wordt gevraagd, speelt de regelgeving een rol bij het besluit om te stoppen. Fondsen stellen steeds strengere eisen aan evenementen. Om in aanmerking te blijven komen voor structurele subsidies zou de ZJFT moeten groeien, of juist veel kleiner moeten worden. Zakelijk leider Jo Willems: "We zijn te groot voor het servet en te klein voor het tafellaken. Natuurlijk, je kan ook minder een beroep doen op fondsen, maar dat zou betekenen dat de prijs van het toegangskaartje vele malen over de kop moet. Dan wordt het een elitair feestje. Dat willen we niet. Dan is het geen ZomerJazzFietsTour meer zoals we die ooit hebben bedacht."

Dus is 2024 de laatste editie. Programmeur Marcel Roelofs heeft al de nodige bands op het oog. En daar zit nog wel een dingetje. De ZJFT zal gemist worden door het publiek, maar misschien nog wel meer door de muzikanten. Er zijn in Europa maar weinig evenementen waar meer dan twintig bands van wereldklasse impro-jazz spelen. En waar aanstormend jazztalent de kunsten mag vertonen. Zo werkt de ZJFT samen met het Prins Claus Conservatorium, om studenten letterlijk een podium te bieden.

Foto's: Hammie van der Vorst & Willem Schwertmann

Labels: ,

(Donata van de Ven, 8.2.24) - [print] - [naar boven]



Concert
In het domein van de dans

Efraïm Trujillo Kwartet, dinsdag 30 januari 2024, De Smederij, Groningen

Toevallig zit ik momenteel midden in de uitwerking van een interview dat ik ooit met trompettist en orkestleider George Hudson (1910-1996) uit St. Louis had. Een van de onderwerpen die aan de orde kwam, betrof een ontmoeting van het Hudson-orkest met de kleine saxofonist en driftkikker Illinois Jacquet in het New Yorkse Apollo Theater. Er ontstond grote beroering toen de provinciaaltjes van het voorprogramma en met name tenorist Willie 'Weasel' Parker het nummer 'Body And Soul' speelden en Jacquet in het stof lieten bijten.

Trompettist Clark Terry was erbij en noteerde in zijn autobiografie: "He played this awesome solo. I was staring with all the cats, and the audience was roaring. He played some shit I'd never heard him do before. He started out in one tempo and then went into double time. That Weasel just flew, notes jumping out of his horn a mile a minute. He was so animated, bobbing and weaving. Man! Unbelievable. He blew everybody's mind. Maybe even his own." Jacquet was not amused. Hee, híj was de ster van de show, de headliner. Dit was niet de bedoeling. En dan was die Weasel ook nog eens een kopje kleiner dan hijzelf. Ik heb geen idee of er opnamen van Weasel Parker bestaan. Ik vrees van niet. Maar mijn punt is: ongetwijfeld was Weasel een groots solist. Maar dat hij de fameuze Illinois Jacquet het nakijken gaf had mede te maken met het gegeven dat hij danste tijdens het spelen. Enfin, binnenkort in dit theater.

Ik moest aan dit verhaal denken toen ik saxofonist Efraïm Trujillo aan het werk zag en hoorde. Ook een prima blazer met een opgeruwde toon die net zo gemakkelijk zo zoetgevooisd kan spelen als een Stan Getz. En ook Trujillo zal je niet gauw betrappen op stokstijfheid. Wanneer de muziek daartoe aanleiding geeft steekt hij het instrument hemelwaarts, waarbij de beker bijkans de zoldering raakt. Of hij zakt juist diep door de knieën. Een soort ochtendgymnastiek om tien uur 's avonds. In 'Manhã De Carnaval' zweept hij zichzelf op tot kortstondige momenten van levitatie. Een lopend vuurtje, deze gast. Zelfs wanneer hij naast het combo gaat staan om een van zijn medemuzikanten te laten soleren, blijft hij met kleine bijna onhoorbare ondersteunende nootjes bij het gebeuren betrokken. Heel ouderwets in feite; die Trujillo heeft de toekomst.

Het kwartet is een solide en intens spelende machine, dat soms collectief en spatgelijk een stilte kan laten vallen. Bassist Joris Teepe loopt en trippelt vastberaden door de schema's, pianist Jasper Soffers schrikt er niet voor terug halverwege een solo van toonaard te wisselen en drummer Steve Altenberg zet het geheel met onverwachte accenten onder spanning. Een beetje zoals een koolstofatoom in een ijzerkristal staal zijn kracht geeft. Soms vliegt hij bij het soleren bijna uit de bocht en er net zo gemakkelijk weer in. Het wordt zo langzamerhand hoog tijd om hem eens op een off-night te horen.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: , , , , ,

(Eddy Determeyer, 4.2.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Angelika Niescier, Tomeka Reid & Savannah Harris - 'Beyond Dragons'

Intakt, 2023 | Opname: 17 maart 2023

Middeleeuwse cartografen gebruikten de wending hic svnt dracones (hier bevinden zich draken) om territorium aan te duiden dat nog onontgonnen en dus onbekend was. Het onbekende maakte angstig, maar dat geldt niet voor deze saxofoniste. Als Niescier dit als titel van haar eerste track (11:14!) gebruikt, dan hoor je ook hoe ze het muzikaal universum als een onontgonnen land beschouwt. Zij creëert, zoals Coltrane en Coleman indertijd revolutionair waren, een nieuwe klankruimte. Zij is trouwens met dit muzikaal idioom (als Pools-Duitse) opgegroeid.

Wat je te horen krijgt, is een werveling van klanken, expressievlagen, afgewisseld met verstilling, ademend in de sax, soms elegisch ondersteund door cello. De drums van volgen al die ritme- en intensiteitswisselingen moeiteloos, zichzelf integrerend in het enorm complexe palet dat gecreëerd wordt. Dit is muziek die uiterst moeilijk te beschrijven valt. Misschien als een uiterst individuele expressie van een individuele emotie, met invloeden vanuit alle hoeken, idiosyncratisch verwerkt. Zij hebben daarbij geen remmingen, gebruiken alle registers en schakeringen, en drukken op die manier uit hoe getormenteerd en duivels hun innerlijke wereld er uitziet. Voer voor de liefhebbers en doorzetters!

Angelika Niescier (altsax), Tomeka Reid (cello), Savannah Harris (drums).

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: , , ,

(Marc Van de Walle, 31.1.24) - [print] - [naar boven]




Concert

Helemaal naar Rotterdam

Gerlo Hesselink Quartet & Florieke de Geus, dinsdag 23 januari 2023, De Smederij, Groningen

"Dit is de eerste keer dat een zangeres halverwege de eerste set weg moet om de laatste trein te halen," stelde Diederik Idema, organisator van de wekelijkse Jazz Jams in De Smederij enigszins verwonderd vast. Dat was dus nog niet eerder voorgekomen in de ruim dertig jaar dat de serie loopt. Maar inderdaad: Florieke de Geus moest nog naar Rotterdam. Maar voor ze haar rugzakje omgordde en het etablissement met gezwinde spoed verliet, had ze laten horen dat ze een ambitieuze meid is die eigen liedjes schrijft over eigen ervaringen. Zoals toen ze in Berlijn zat en, geïnspireerd wellicht door het creatieve klimaat daar, 'Out Of My Head' concipieerde. Over hoe ze 'uit haar hoofd' moest stappen om meer vanuit haar hart te denken en leven. Laat haar maar schuiven: qua het ontwikkelen van melodische lijnen deed ze niet onder voor de instrumentalisten. Ze nam ook met het grootste gemak en naadloos frasen van de boys over om daar haar eigen draai aan te geven. Ehm, dat laag van u, mevrouw De Geus, gaat u daar nog mee aan de slag? Ik ben ervan overtuigd dat daar nog veel moois te vinden is.

Saxofonist Gerlo Hesselink kondigde aan het begin van het recital aan dat een deel van het gespeelde materiaal betrekking had op het overlijden van zijn zoon Jan, vijf jaar geleden. Je voelde een huivering door de zaal gaan. Van de andere kant: zo'n verlies kom je nooit meer te boven, maar schrijven en spelen lijken mij inderdaad goede manieren om te rouwen. Misschien heeft die traumatische ervaring zijn sound meer soul gegeven. Zijn afwisseling van korte en langere noten hield de aandacht vast. Daarbij werd hij geholpen door de spaarzame, heldere noten van pianist Dirk Balthaus. Hem zal je niet gauw betrappen op een toets teveel (of te weinig). Zijn compositie 'Vanilla Winter Waves' smaakte naar Wayne Shorter. De titel bleek een citaat te zijn uit Jack Kerouacs 'Doctor Sax'. ('I got all my boyhood in vanilla winter waves around the kitchen stove.')

De saxofonist had de pech dat zowel zijn bassist (Johan Plomp) en zijn drummer (Joost Kesselaar) door ziekte geveld waren. Zodat die te elfder ure vervangen waren door respectievelijk Rico de Jeer en Steve Altenberg. Twee azen die geen moment lieten blijken dat het gespeelde nieuw voor hen was. Met Altenberg erbij is het feestje bij voorbaat geslaagd. In 'Sometimes I'm Happy' drukte hij ons met een explosieve break en dito accenten met onze neus op het feit dat we hier wél met swingende jazz van doen hebben. Hij speelt als een vulkaan die gestaag binnensmonds rommelt, maar soms een geiser van lava en as uitbraakt.

En zo werd het voor de ouwetjes zoetjesaan tijd om de sponde op te zoeken. Maar niet voordat gitarist Nathaniel van Veenen ons tijdens de aansluitende jamsessie had laten horen hoe je een solo speelt. Vormvast en toch vol avontuur.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: , , , , ,

(Eddy Determeyer, 28.1.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Blue Lines Trio - 'Chance And Change'

Casco, 2023 | Opname: mei 2022

"Free music: is it okay if it swings?" De opener die Kevin Whitehead gebruikt in zijn liner notes is meteen de centrale vraag, en die wordt beantwoord met een volmondig 'ja'. Het voorbije decennium bleef dit pianotrio grotendeels onder het oppervlak en dat is zonde, want 'Chance And Change' bevestigt nogmaals dat ze als geen ander spannende vrijheid en onweerstaanbare joie de vivre in de lucht kunnen houden. Michiel Scheen is nog altijd het best bewaarde geheim van de Nederlandse improvisatie en met Raoul van der Weide en George Hadow beschikt hij over een ritmesectie die deelneemt aan een uitzonderlijke collectieve telepathie.

Ze hebben de stuwing van een pompend orkest, maken hoekigheid dansbaar en trippelen frivool langs het oeuvre van Monk en Herbie Nichols, maar dan met de nalatenschap van Misha en Han in het achterhoofd. Hun composities zijn levende, lillende oefeningen in groepsdynamiek, hun improvisaties zijn staaltjes van knetterende instant composing. En dan heb je nog die humor en dat haast kinderlijke spelplezier dat voortdurend voelbaar is. Topplaat van een topband die veel, veel meer aandacht verdient.

Klik hier om dit album te beluisteren.

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: , , ,

(Guy Peters, 27.1.24) - [print] - [naar boven]



Concert
De man met twee zielen

Freddie Bryant Quartet, dinsdag 16 januari 2024, De Smederij, Groningen

Huizen er bij Freddie Bryant twee zielen in de borst? Je zou dat haast kunnen beweren. Zoals hij zijn melodieën ondersteunt met simultaan gespeelde basakkoorden en -lijnen, zo horen we dat maar zelden bij gitaristen. Alsof hij een dialoog met zichzelf speelt, een soort van ingebouwd contrapunt. Dat hoorden we bij 'Song For My Father' en dat hoorden we nog beter bij 'What's New' - er werden uitsluitend standards gespeeld. In dat laatste nummer verkende de New Yorker alle hoeken en gaten van de song en hij demonstreerde daarbij nog een opmerkelijke faculteit. Namelijk die waardoor hij een stuk op een elegante manier kreupel kan laten lopen. Zijn geconcentreerde speelwijze en zin voor avontuur zorgden ervoor dat 'Invitation' de indruk wekte ter plekke ontdekt te zijn. Daarbij rolden bas (Hans Lass) en drums (Sebastian Demydczuk) een slijtvaste groove voor Bryant uit. Overigens had het programma een overwegend ingetogen karakter.

Freddie Bryant (Monk Legacy Septet; Mingus Orchestra) is een van de Amerikaanse docenten die een of twee keer per jaar naar Groningen komen om er les te geven aan het Prins Claus conservatorium. Dat doet hij inmiddels achttien jaar, vertelde hij. Ooit werd hij door zijn eminente collega Kenny Burrell (anno 1931 en nog steeds kicking!) "a briljant young guitarist and composer" genoemd. Welnu, dat is hij nog onverminderd en de komende achttien jaar kunnen we dus met vertrouwen tegemoetzien.

Labels: , ,

(Eddy Determeyer, 22.1.24) - [print] - [naar boven]



Cd
Xavi Torres - 'Quarantena Songs'

Dox, 2023 | Opname: februari-mei 2022

Tijdens de eerste lockdown schreef de Spaanse pianist Xavi Torres een maand lang iedere dag een stuk. Twaalf daarvan bracht hij, in willekeurige volgorde, uit onder de toepasselijke titel 'Quarentena Songs'. De eerste zes samen met bassist Reinier Elizarde - bijgenaamd "el Negrón" - en drummer Andreu Pitarch, de nummers zeven tot twaalf met bassist Clemens van der Feen en drummer Jamie Peet.

Elizard valt direct op in 'Luz' met een wel heel mooi zangerig geluid, waar Torres prachtig omheen borduurt. Heel anders van karakter is de lyrische ballade 'Setmantes', met warmbloedig spel van Torres en een stevige ritmiek. 'Opportunidad' zit in dezelfde richting, maar bezit tevens een vrij stevige, stuwende kracht. Zeer aantrekkelijk klinken ook 'Upside Down' - zo zal ook Torres zich in die tijd wel eens gevoeld hebben - en 'Social' met overrompelend krachtig pianospel en stevig slagwerk van Pitarch.

Die vaart zit ook in 'Empty Streets', het eerste nummer waarin we Van der Feen en Peet horen, maar hier overheerst toch vooral de lyriek. En het is met name de groove die opvalt in 'Futur'. Mooi hoe het trio hier naar het einde toe de rust zoekt. Strak slagwerk van Peet in de mooie ballade 'Perspectiva', naast bijzonder ingetogen en poëtisch spel van Torres, en in 'Jitsi', dat tevens opvalt door het mooie spel van Van der Feen. Tot slot klinkt het opvallend vlotte, maar ook mooi lyrische 'Community', met overtuigend pianospel en een mooie bassolo van Van der Feen. Een dijk van een album.

Labels: , , , , ,

(Ben Taffijn, 20.1.24) - [print] - [naar boven]



Concert
Streken en generaties

JazzProSessie met Trio Jasper Blokzijl, zondag 14 januari 2024, Het Rode Hert, Roderwolde

Roderwolde, wie kent het niet. Samen met het naburige vlek Sandeburen telt het, volgens Wikipedia, 335 inwoners. Ergo: dat Rode Hert in Roderwolde is wellicht een voormalige herberg, van toen Roderwolde nog aan de weg van Roden naar Groningen lag. Die indruk wordt bevestigd wanneer je het lokaal binnenstapt op de oerdegelijke boerevloerdelen, met achterin het drie treden hogere podium. Overal hout. Daar, tussen een hemelsblauwe Heilige Maagd en een brandweerrode eland zullen vroeger in de weekends wel charmezangers hebben gestaan, of accordeonisten en een keer in het jaar de Tooneelvereeniging Roderwolde met 'De Tante van Charlie'. Als dus halverwege de middag een oudere heer een trombone van het biljart raapt en zich op het trappetje laat zakken, verwacht je misschien een bibberende uitvoering van de 'Bayerische Polka'. "In bes grote terts," komt hij met pianist en sessieleider Jasper Blokzijl overeen en dan wordt 'Blue Monk' ingezet. Met een mooie volle kopertoon, waarin de jaren van Hans Knips in de Big Band Groningen doorklinken. Naast Knips harmoniseert zijn schoonzoon annex saxofonist Hans Wijnbergen met schoonpapa, die tegen de tijd dat u dit leest de gezegende leeftijd van negentig jaren zal hebben bereikt.

De JazzProSessie is een reeks optredens van noordelijke muzikanten. Vandaag demonstreert het trio van Blokzijl die regionale insteek: bassist Oeds Bouwsma heeft talloze fundamentjes gelegd voor bands uit Leeuwarden en omstreken, de naam van drummer Imre Kruis gonst al enige tijd rond in het Groningse en de pianist zelf komt uit Zuidhorn. Het trio swingt, soms bescheiden, een enkele keer bijna keihard. Om de gedachten te bepalen: ergens tussen Ahmad Jamal en Bill Evans. In 'On Green Dolphin Street' slaat Kruis jofele accenten; 'Well You Needn't' gaat op het eind de mist in daar de muzikanten niet meer precies weten hoe ze het arrangementje hebben afgesproken. Jammer: de piano-intro was origineel en intrigerend. De drummer intussen brengt het adagium van Max Roach in de praktijk: de kit is een muziekinstrument, daar moet je niet op hengsten, daar moet je op spelen.

Na de pauze kwamen de gasten meedoen. Van hen maakte ook bassist Frank Fiedler (tok tok tok; Inge van Calkar) indruk met zijn puntige spel en zijn heldere soli.

Normaal gesproken is genoemde Hans Wijnbergen uitbater van Muziekcafé en Studio Het Rode Hert. Maar vandaag even niet. Vandaag is hij weer de Sax Maniac, zoals hij zich een aantal jaren geleden afficheerde. Aan zijn interpretatie van 'In A Sentimental Mood' is weinig sentimenteels. De saxofonist zet zijn frasen kracht bij met danspassen, waarbij hij bijkans door het dak stoot.

Als we even later naar buiten schuifelen merk ik dat de glas-in-loodramen inmiddels beslagen zijn geraakt. Mooi hoor, hoe die veldjes condens omspannen worden door hogeregraadskrommen. Laat wis- en natuurkunde maar over aan de natuur.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: , , , ,

(Eddy Determeyer, 18.1.24) - [print] - [naar boven]



Cd | Jazztube
Mohammad Motamedi & Rembrandt Trio - 'Intizar, Songs Of Longing'

Just Listen, 2023 | Opname: 19-20 december 2021

Pianist Rembrandt Frerichs heeft altijd al graag samengewerkt met musici uit andere culturen dan de onze, iets wat niet minder geldt voor bassist Tony Overwater en percussionist Vinsent Planjer, waar hij sinds jaar en dag een trio mee vormt. Op het bij Just Listen Records verschenen 'Intizar' zijn ze te horen met de Iraanse zanger Mohammad Motamedi, aangevuld met Myrthe Helder op viool, Maya Fridman op cello en Maarten Ornstein op klarinet.

Een mooi verzorgde uitgave, dit 'Intizar', met in het boekje de teksten die Motamedi zingt, zowel in het Farshi als in het Engels. Het is voor onze oren even wennen deze muziek, te beginnen met het titelstuk, een nummer dat stamt uit Motamedi's jeugd. Muziek met een grote emotionele lading en een flinke dosis melancholie, waar naast deze zanger Helder en Fridman prima weg mee weten. Muziek ook die ik eerder associeer met onze klassieke muziek van de negentiende eeuw dan met jazz. Maar wat een prachtige stem heeft Motamedi, met het bereik van een operazanger, waar deze liederen in andere opzichten soms ook wel aan doen denken. In 'Al-Khoune Javanan', waarin we Frerichs op een kerkorgel horen, improviseert Motamedi met gebroken stem, de heimwee naar zijn land bezingend. 'Bahare Delkash', met prachtige droevige strijkpartijen van Helder en Fridman en een overtuigende klarinetsolo van Ornstein, stamt uit de jaren 20 van de vorige eeuw.

'Kouze Gar' is geschreven door Overwater, speciaal voor Motamedi. Een al even ingetogen en klassiek aandoend stuk, met bijzonder slagwerk van Planjer. Verder valt hier andermaal de enorme virtuositeit van Motamedi op en de grote lenigheid die bij deze liederen van een zanger wordt verwacht. Een hoogtepunt op dit album is het opzwepende duet van Planjer en Motamedi dat de titel 'Demi Ba Gham' meekreeg, naar een gedicht van Hafez. Frerichs zelf is uitgebreid te horen, met mooi verhalend spel, in het vrij lange 'In The Middle Of The Garden'. Bijzonder mooi is ook de bijdrage van Planjer in de tweede helft van dit stuk. Tot slot reciteert Motamedi op prachtig subtiele wijze een gedicht van Hafez in 'An Advice From Hafez', terwijl we Frerichs horen op fortepiano.

In de Jazztube hieronder zie een deel van het concert dat Mohammad Motamedi en het Rembrandt Trio op 19 september 2020 gaven in de Sint-Janskerk, Maastricht.

Labels: , , , , ,

(Ben Taffijn, 14.1.24) - [print] - [naar boven]



Interview
Alan Dawson

Vraag: wat hebben Charli Persip, Tony Williams, Terri Lyne Carrington, Vinnie Colaiuta, Gerry Hemingway, Harvey Mason, Keith Copeland, Jake Hanna en Clifford Jarvis met elkaar gemeen?

Antwoord: het waren/zijn allemaal uitstekende tot excellente drummers en ze namen allemaal les bij Alan Dawson.

Op 10 juli 1987 sprak Eddie Determeyer in Den Haag met Alan Dawson. "Vóórdat het begrip bop in zwang raakte, noemden we het playin' on the kick. Max Roach had het over we're boppin' now. Als je bop speelde, speelde je geen swing. In wezen probeerden we allemaal op een nieuwe manier te swingen, daar kwam het op neer."

Klik hier om het interview te lezen.

Labels: , ,

(Maarten van de Ven, 11.1.24) - [print] - [naar boven]



In memoriam | Jazztube
Tony Oxley
15 juni 1938 – 26 december 2023

Op een dag wilden Jost Gebers, de man achter het baanbrekende platenlabel FMP, en Tony Oxley de drumspullen van de percussionist in een Volkswagenbus van West- naar Oost-Berlijn brengen. De bewaker die hen bij de grens controleerde was verbaasd over de vreemde dingen die werden vervoerd. Geber legde hem uit dat Oxley een drummer was. Toen de grenswachter vervolgens een viool vond, was het hem duidelijk. Oxley moest wel een muzikale clown zijn! Na een lange ziekte is Tony Oxley - die verre van een clown was, eerder een fenomenale geluidsonderzoeker, percussionist, violist en componist - op dinsdag 26 december overleden.

Oxley werd geboren in Sheffield en leerde zichzelf het drummen aan. Tijdens zijn diensttijd voor het Britse leger werd hij percussionist in het militaire orkest. In die tijd reisde Oxley ook naar de Verenigde Staten, waar hij jazzgrootheden als Art Blakey, Horace Silver en Philly Joe Jones aan het werk zag. Het was een levensveranderende ervaring. Thuis in Sheffield vormde hij een jazzcombo dat hij drie jaar leidde. In 1963 volgde nog een beslissende ontmoeting: hij ontmoette gitarist Derek Bailey, die bij hem om de hoek bleek te wonen. "A once in a century coincidence," zoals Oxley die ontmoeting beschreef voor de Duitse muziekjournalist Bert Noglik. Samen met bassist Gavin Bryars vormden ze het trio Joseph Holbrooke, vernoemd naar de gelijknamige Britse componist (1878-1958). De groep begon jazzstandards te spelen, maar evolueerde snel naar andere soorten muziek, geleid door de interesses van de drie. Bryars was geïnteresseerd in avant-garde klassieke componisten, Oxley in de meer radicale muzikanten van de hedendaagse jazz en Bailey in beide. Geïmproviseerde muziek was de gemeenschappelijke noemer die het trio voortdreef. Hun muziek was destijds vrijwel ongehoord in Engeland en elders in Europa. De muziek van Joseph Holbrooke ontwikkelde zich volgens Oxley en Bailey vanzelf tijdens hun samenspel.

In 1967 verhuisde Oxley naar Londen. Het duurde niet lang voordat hij zich daar gevestigd had als huisdrummer van een van de populairste jazzclubs van de stad: Ronnie Scott's. Hoewel Oxley met zijn eigen muziek al verder was gegaan dan traditionele jazz, vond hij het ook leuk en inspirerend om op te treden met jazzlegendes als Ben Webster, Joe Henderson, Stan Getz en Bill Evans. Zo ontwikkelde hij een onderscheidende ritmische stijl, waardoor hij in staat was om vrij en polyritmisch te spelen zonder de originele groove te verliezen; hij kon die op ieder moment gewoon weer oppikken. Voor veel muzikanten was het een echte uitdaging om met Oxley te spelen.

Oxley's werk bij Ronnie Scott's had hem een solide reputatie als jazzdrummer opgeleverd, hoewel hij al verbinding had gemaakt met de vrij geïmproviseerde muziekscene. In 1969 speelde Oxley op op de eerste lp 'Extrapolation' van John McLaughlin. Zijn connectie met hem zou de reden kunnen zijn geweest waarom Oxley een platencontract kreeg aangeboden door CBS en hij 'The Baptized Traveller' kon uitbrengen, met leden van het Spontaneous Music Ensemble: Evan Parker op saxofoon, Derek Bailey op gitaar, Kenny Wheeler op trompet en Jeff Clyne op bas. Het resultaat was de weerklank van een vrij unieke visie op de toekomst van de jazz. De band van Oxley slaagde er zelfs in om nog een plaat te maken voor CBS, 'Four Compositions For Sextet', met Paul Rutherford op trombone als aanvulling. Commercieel waren de albums geen succes, geen wonder dus dat CBS het contract verbrak.

Financieel zat Oxley aan de veilige kant door zijn aanstelling bij Ronnie Scott's, maar over het algemeen deed geïmproviseerde muziek het in Groot-Brittannië bepaald niet goed. Het was voor de muzikanten nauwelijks mogelijk om optredens te vinden, media en platenlabels negeerden het eenvoudigweg. Dit was de reden waarom Oxley in 1970 samen met Bailey, Parker en verschillende andere muzikanten de Musicians Cooperative oprichtte. Samen met Parker en Bailey richtte hij het onafhankelijke platenlabel Incus Records op. Eindelijk konden de muzikanten hun muziek documenteren, hun albums uitbrengen en distribueren zonder afhankelijk te zijn van de majors.

Maar bovenal werd Oxley een invloedrijke drummer voor toekomstige generaties toen hij besloot zijn drumstel uit te breiden. Hij begon te experimenteren met verschillende vormen van versterking en elektronische apparaten, zoals bijvoorbeeld ringmodulatoren. Hij gebruikte ze vooral graag op de vreemde voorwerpen die hij in de kit had verwerkt: kommen, stukjes draad, schroeven en andere metalen voorwerpen die een breed scala aan pure geluiden konden creëren. Zijn toch al unieke ritmische stijl werd gekoppeld aan een nieuw klankuniversum. Vanaf dat moment klonk niemand meer als Tony Oxley.

Op muziekgebied waren nog twee ontmoetingen belangrijk in het leven van Toney Oxley. De eerste is die met de schilder Alan Davie, die hem zijn eerste viool gaf. Oxley was onmiddellijk geïnteresseerd in de ritmische mogelijkheden van het instrument (niet de melodische, wederom typisch Oxley) en daarom besloot hij met allerlei soorten strijkersensembles te gaan werken. De andere was Oxley's ontmoeting met Cecil Taylor. Hij ontmoette hem toen de pianist in de zomer van 1988 een FMP-residentie had in Berlijn. Hij speelde met hem als duo, met William Parker in het Feel Trio en in het 17-koppige Cecil Taylor European Orchestra. Bovendien stelde Taylor hem voor aan Bill Dixon, met wie hij ook verschillende albums opnam voor het Italiaanse Soul Note-label. Oxley werd Taylor's favoriete partner voor de rest van het leven van de pianist.

"I consider myself more a percussionist, in contrast to a jazz drummer who keeps time", vertelde Oxley aan Bert Noglik in het eerdergenoemde interview. "In the new improvised music, a percussionist can interrupt the flow of his playing without affecting the nature of his relationship to the other players." Als Petrus aan de hemelpoort Tony Oxley en zijn spullen zou moeten controleren, dan zou hij hem zeker niet voor een clown hebben aangezien, maar voor wat hij is: een van de grootste drummers van de afgelopen 60 jaar. De jazzband in de hemel kan naar hem uitkijken.

Tekst: Martin Schray, The Free Jazz Collective (met toestemming vertaald)
Foto's: Maarten Jan Rieder

In de Jazztube hieronder een concert van Tony Oxley met Cecil Taylor in Straatsburg, 2009.

Labels: , , , , ,

(Maarten van de Ven, 6.1.24) - [print] - [naar boven]



Concert | Jazztube
Een eerste ontmoeting op het laatste concert van het jaar

The Chai Connection (in trio), donderdag 21 december 2023, Het Bruggenhuis, Geraardsbergen

Met violist, componist Wouter Vandenabeele, multi-instrumentalist, componist en fotograaf Thomas Noël en gitarist Jeroen Knapen. Hoe moet je hun muziek omschrijven? Folk? Ja en nee. Jazz, ja en nee. Het is een veelkleurige caleidoscoop, een plezier om naar te kijken en te luisteren.

Vandenabeele en Noël zijn vrienden voor het leven. Maakten los en met elkaar vele concertreizen naar verre oorden en integreerden specifieke lokale muziek in hun composities. En telkens als ze weer samenkwamen voor concerten kwam het tot verrassend samenspel, interacties en improvisaties. Gitarist Jeroen Knapen is van een jongere generatie, maar uit hetzelfde hout gesneden en mede toonaangevend met spel en composities in dit trio.

Het publiek stak hun appreciatie niet onder stoelen of banken, integendeel. Dat was mede te danken aan de muziek van The Chai Connection; die is laagdrempelig en zorgt voor een positieve boost in deze donkere dagen. Laagdrempelig, maar geenszins routineus of plichtmatig.

Er werd spannend en op het scherp van de snede gemusiceerd als collectief en met uitstekende individuele improvisaties. Voeg daarbij het enorme speelplezier dat het trio uitstraalde, met geestige conversaties en aankondigingen. Dit alles zorgde ervoor dat na een langdurig slotapplaus een toegift onontkoombaar was.

Ook in het nieuwe jaar heeft het Bruggenhuis weer een aantal concerten in diversiteit op het programma staan.

Foto & video: Cees van de Ven

In de Jazztube hieronder zie je 'Quo Vadis', een compositie van Jeroen Knapen, zoals uitgevoerd door The Chai Connection tijdens hun concert in het Bruggenhuis.

Labels: , , , , , ,

(Cees van de Ven, 27.12.23) - [print] - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'

Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.