Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog





 




Cd / Jazztube
Various artists - 'Le Jazz À L’Écran 1929-1962' (Frémeaux & Associés, 2014)


De eerste 'officiële' geluidsfilm was 'The Jazz Singer', in 1927. Die had dus helemaal niets met jazz van doen – maar van de andere kant waren er op dat moment reeds experimentele geluidsfilms gemaakt met onder anderen pianist Eubie Blake. Gedurende de swingperiode werden er met grote regelmaat jazzbands en –vocalisten naar Hollywood genood. Doch het zou tot de jaren vijftig duren voordat je kon spreken van een voldragen cultuur van jazzmatige filmscores. In 1951 ging het topzware Innovations-orkest van pianist en arrangeur Stan Kenton in Los Angeles op de fles en dat was een blessing in disguise. Want al die werkloze muzikanten lazen als raven, ongeacht de complexiteit van de partituur. Lange tijd voerden voormalige Kentonites de toon aan in de filmstudio's en ik denk dat de jaren vijftig en zestig de beste filmmuziek aller tijden hebben opgeleverd.

Dat is te horen op deze 3-cd box: de scores van met name Shorty Rogers, Bud Shank en Shelly Manne zijn ongewoon en evocatief. In 'The Wild One' integreert die eerste het geluid van de motoren van Marlon Brando en zijn bende heel effectief. Manne ratelt naadloos door; Rogers en componist Leith Stevens blijken meesters in het suggereren van spanning. Globaal gezien kun je van de filmmuziek uit deze tijd vaststellen dat ze uitstekend zelfstandig functioneert.

Een derde bloeiperiode brak aan toen Franse cineasten in de jaren vijftig en zestig jazzmuziek gingen gebruiken voor hun werk. De bekendste film hier is uiteraard 'Ascenseur Pour L’Échafaud' uit 1957 van Louis Malle, met de groep van trompettist Miles Davis, die de soundtrack live improviseerde. Zelf koester ik ook mooie heinneringen aan 'Les Tricheurs' (Marcel Carné, 1958), met op het geluidsspoor onder meer Jazz At The Philharmonic-registraties en een furieus drummende Lionel Hampton.

Dat alles staat voorbeeldig uitgelicht op 'Le Jazz À L’Écran'. De verzamelde 69 tracks zijn vanzelfsprekend slechts een bescheiden dwarsdoorsnede. Mijn tweede druk, uit 1981, van David Meekers naslagwerk 'Jazz In The Movies' bevat ongeveer 3800 entries. Dat aantal zal inmiddels aanzienlijk gezwollen zijn. Uit die mer à boire heeft samensteller Alain Tercinet een verantwoorde selectie gepeurd. De enige die ik op het eerste gehoor mis is klarinettist Artie Shaw, die in de swingjaren toch frequent in Hollywood te vinden was. Maar het is bijvoorbeeld heel aardig om Danny Kaye terug te horen, in zijn dolle duet met Louis Armstrong in de film 'The Five Pennies'. In het nummer 'When The Saints' raffelen de heren de namen van zo ongeveer alle bekende klassieke componisten af, met hilarisch commentaar. Heel mooi is: "Katsjatoerian!" - "Gesundheit!" - "Thank you".

We horen ook dat die Slim Gaillard eigenlijk een voortreffelijke pianist was, met meer dan een vleugje Earl Hines in zijn spel. In datzelfde nummer, 'Hellzapoppin’', kunnen we tevens vaststellen dat die studio-orkesten - in dit geval van Universal - ook heel onbeschaafd konden swingen. Dan 'The Jumpin’ Jive' van Cab Calloway. Toen ik 'Stormy Weather' voor het eerst zag, samen met bopvocalist Babs Gonzales, stootte hij me aan tijdens het chorus voor de trompetten: "Luister, Eddy, mijn bebopvriendjes!" Inderdaad, arrangeur Buster Harding had kennelijk het een en ander opgestoken van trompettist Dizzy Gillespie, die het orkest een dik jaar eerder, in de herfst van 1941, had verlaten. 'The Jumpin’ Jive' is zodoende een document waarin de komst van de bebop werd voorspeld.

Zo valt er nog veel meer te ontdekken en te genieten. Dat de bigband van trombonist en arrangeur Glenn Miller ('Orchestra Wives') dynamischer speelde dan het merendeel van zijn tijdgenoten. Dat de stijl van trompettist Harry James wel héél weinig van doen had met die van Bix Beiderbecke, die hij, via Kirk Douglas, geacht werd uit te beelden ('Young Man With A Horn'). Dat het kwartet van pianist Freddie Redd niet minder dan zeventien takes nodig had voor het thema 'For Sister Salvation' ('The Connection'). Dat de Collegians van de Franse orkestleider Ray Ventura ('L’Amour À L’Americaine') anno 1932 nog een stuk oubolliger speelden dan onze eigen Ramblers.

Bekijk de Jazztube!
Klik op de afbeelding linksboven om Louis Armstrong en Danny Kaye in duet te zien in de film 'The Five Pennies' (1959) met het nummer 'When The Saints'.

Labels: ,

(Eddy Determeyer, 8.10.14) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'

Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.