Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 


Concert / Audio
Als ware origami-meesters
Vijay Iyer Trio, vrijdag 22 mei 2015, Bimhuis, Amsterdam

Als muziek het samenspel is van melodie, harmonie en ritme, en we dat voor deze avond vermenigvuldigen met de factor inventiviteit, dan kom je dicht bij de speelruimte die dit elastische trio tot in de uithoeken bespeelt.

Vijay Iyer studeerde klassiek viool en leerde zichzelf, naast zijn studie natuur- en wiskunde, pianospelen. Als fysicus specialiseerde hij zich in muziekcognitie en hij studeerde af met een dissertatie getiteld Microstructures of Feel, Macrostructures of Sound: Embodied Cognition in West African and African-American Musics.

Onmiskenbaar zegt dit iets over hoe Iyer in de wereld staat en deze tegemoet treedt. Dat geldt zeker ook voor hem als muzikant. Gedreven het DNA van muziek determineren en dan die kennis als uitvoerend musicus weten te vertalen in een inzichtelijke vorm die appelleert en vervoert. Inmiddels is hij een veelzijdig en gevierd pianist. Hij speelt in allerlei bezettingen in een veelheid aan projecten, waarvoor hij al diverse onderscheidingen ontving.

Constante factor in al zijn omzwervingen is het trio waarmee hij al meer dan een decennium speelt. Als we de gedrevenheid zien waarmee deze formatie samenspeelt, is dat niet zo verwonderlijk. Deze aan elkaar gewaagde drie-eenheid kent geen begeleiders. Iedereen levert zijn bijdrage en vangt of kaatst de bal waar en wanneer nodig.

Als luisteraar geef je je het ene moment over aan het geheel en het volgende moment luister je naar de componenten of de opbouw van een stuk. Altijd gebeurt er wel iets dat de aandacht weet te verversen.

Veel repertoire komt van het laatste, bijzonder goed ontvangen, trio-album 'Break Stuff'. Iyer zegt daar zelf over: "Break Stuff" is what happens after formal elements have been addressed. A break is a span of time in which to act. It's the basis for breakdowns, breakbeats, and break dancing... it can be the moment when everything comes to life.'

Het nummer 'Hood' is in dat opzicht exemplarisch en is een hommage aan de breaks van minimal-techno-pionier Robert Hood. Het stuk is een hypnotische mix van ritmes, maatverschuivingen en breaks, die je als in een meditatie weet te vervoeren.

Iyer strijkt mensen nogal eens tegen de haren met zijn academische taal en concepten. In combinatie met zijn virtuositeit verwijt men hem dat zijn muziek te cerebraal en onbezield zou zijn. Toch wordt Iyer daar, zeker met dit trio, veel te kort mee gedaan. Want het uitgangspunt mag dan verstandelijk lijken, de uitwerking is een vervlechting van creativiteit, intentie en geestdrift.

Dat wordt met name zichtbaar en tastbaar in de herkenbare stukken, zoals Michael Jackson's 'Human Nature', Heatwave's 'Star Of The Story', Monk's 'Work' en Coltrane's 'Countdown'. Ze laten zien en horen hoe zo'n stuk wordt gedeconstrueerd in melodie, harmonie en ritme. En vervolgens steeds weer herschikt en opnieuw opgebouwd tot een fris en origineel almalgaam. De herkenbaarheid wordt tot in alle hoeken en gaten van het muzikale spectrum opgerekt, zonder dat het abstract wordt. Al doende worden weer nieuwe riffs en hooks ontdekt. Dit heeft niets met bloedeloze virtuositeit te maken, maar draait om lef, elan en muzikale inventiviteit.

Als een kat achter zijn toetsenbord strooit Vijay het ene moment trippelende nootjes, om het volgende moment scherp in de aanval te gaan met welgemikte staccato-akkoorden, die vervolgens weer in melodielijnen worden uitgehamerd. De hardwerkende Steven Crump versmelt gedurende de avond compleet met zijn bas. In trance, mimend, neuriënd en stampend voorziet hij in een kadans van intense motieven, waarin hij voor de maatvoering bepalender is dan de drummer. Ruisend en ratelend weeft slagwerker Marcus Gilmore zijn eigengereide ritmetexturen. Door middel van modulaties gaat hij telkens weer op zoek naar nieuwe weefsels.

Dit trio verstaat de kunst van het spel van de tegendelen, zoals vloeien versus schuren, dissonant versus consonant, smeren versus hameren. Door die wisselwerkingen en door hun geestdriftige inzet weten ze je in hun avontuur mee te zuigen. Waarin ze je als origami-meesters laten zien dat eenzelfde stuk papier steeds weer tot iets anders gevouwen kan worden.

Klik hier voor foto's van dit concert door Ron Beenen.

Dit concert plus een interview is terug te horen via Bimhuis Radio:
Tracklist:
1 - pre-concert
2 - interview (06:30)
3 - set 1: Vijay Iyer Trio (37:50)
4 - intermission (1:40:40)
5 - set 2:Vijay Iyer Trio (2:03:10)

Labels: ,

(Kees Schreuders, 30.5.15) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.