Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 


Concert / Jazztube
Beitelende ritmes en betoverende ostinato's
Nik Bärtsch's Mobile, donderdag 14 april 2016, LantarenVenster, Rotterdam

Nik Bärtsch is een aikido-beoefenaar. Deze 'sport' is louter defensief en kent daarom geen competitie. Basisprincipe is als je met kracht wordt bedreigt, je niet met tegenkracht reageert, maar je meegaat in de beweging van de ander en hem zo uit balans brengt. Dat vraagt precisie in denken en doen. De hiervoor benodigde ascetische onverstoorbaarheid kenmerkt Bärtsch als mens en muzikant.

Pianist Bärtsch voert zijn werk uit in drie verschillende formaties. Solo, met geprepareerde piano en percussie. Met Mobile krijgt het rituele en transcendente aspect meer nadruk. Bij optredens wordt dat door het lichtontwerp nog eens onderstreept. Met zijn Ronin-kwartet krijgt de uitvoering van zijn composities meer individuele vrijheid en rek. Zelf afficheert hij dit graag als Zenfunk. Onlangs verscheen op ECM Mobile's 'Continuum' en toert hij nu met dit Zwitserse kwartet.

In principe treden ze op zonder zaalversterking, waarbij ze dus onderling secuur de dynamiek in de gaten moeten houden. Dat kan alleen als je heel veel met elkaar hebt opgetreden. De geluidsregisseur van LantarenVenster had Bärtsch voor deze gelegenheid de suggestie gedaan om met twee microfoons de strakke akoestiek van de zaal iets meer ruimtelijkheid te geven. Dit advies nam hij over en dat komt mooi tot uiting in een stuk waarbij de boventonen, die zich door demping van de pianosnaren vrijmaken, fluitend die van het glockenspiel versterken.

Het instrumentarium van piano, bas- en contrabasklarinet, drums en gestemde percussie biedt een lekker eigenzinnig klankpalet. Met beitelende ritmes wordt een groovende geluidssculptuur gehouwen. Laag over laag ontstaan caleidoscopische polyritmes. Soms vloeiend, soms druppelend, dan weer hamerend. De overgangen binnen nummers en nummers onderling vloeien in elkaar over, waardoor het optreden eigenlijk één lange hypnotiserende trance wordt. Met af en toe een ontladende schreeuw van Bärtsch om even te herijken of een overgang aan te geven. Dit vraagt geconcentreerd samenspel dat de individualiteit ontstijgt.

Door het repetitieve en ritmegedreven spel ligt de associatie met minimal music voor de hand. Deze muziek klinkt echter veel minder mechanisch en mathematisch. Er is ruimte en rek voor menselijke deviaties. Net als de gaatjes in een pianolarol die na verloop van tijd iets uitlubberen en rafelen. Deze minieme rammelende en wringende verschuivingen gebruikt Bärtsch nu juist om spanning op te bouwen en nieuwe accenten en texturen te laten ontstaan. Onontkoombaar word je meegevoerd op deze adembenemende en magische trip door Bärtsch's parallelle wereld.

De intensiteit en sereniteit waarmee gemusiceerd wordt, houdt ook het publiek in de ban. Gedurende het complete optreden wordt er niet geapplaudisseerd. Zelfs bij de toegift, als het geluid is weggestorven en de verlichting op zwart gaat, blijft de zaal minutenlang compleet stil, totdat Bärtsch de betovering verbreekt met "thank you for this evening". Dan pas laat zich een eerbiedig applaus horen. Het zijn er maar weinigen gegeven die zo mooi stilte kunnen afdwingen.

Klik hier voor foto's van dit concert door Ron Beenen.

In de Jazztube hierboven zie je de structuur van de composities van Bärtsch gevisualiseerd.

Labels: ,

(Kees Schreuders, 1.5.16) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.