Pagina's

donderdag, maart 29, 2018

Cd's
Michael Mantler - 'Comment C'Est' (ECM, 2017)

Opname: april 2016
Large Unit - 'Fluku' (PNL, 2017)
Opname: 8 april 2016
Third Coast Ensemble - 'Wrecks' (Rogue Art, 2017)
Opname: 13/16 oktober 2015

In de categorie groot, groter, grootst signaleerden wij recent een paar interessante projecten. Trompettist Michael Mantler bracht met het Max Brand Ensemble en zangeres Himiko Paganotti vorig jaar 'Comment C’est' uit. De Noorse slagwerker Paal Nilssen-Love lanceerde 'Fluku' met zijn Large Unit, terwijl het nieuwe Third Coast Ensemble zich in 'Wrecks' buigt over gezonken schepen.

'Comment C’est' bevindt zich op het snijvlak van jazz en klassiek, getrouw aan de doelstelling van het Max Brand Ensemble, dat zijn naam ontleend aan de in 1980 overleden Oostenrijkse componist Max Brand. Een ensemble dat zich beweegt binnen de nieuwe muziek en zich daarbij niet op één stijl wil laten vastpinnen. Mantlers kunstwerk voldoet aan die eisen. In een cyclus van tien Franse liederen, alle gecomponeerd door hemzelf, horen we een ingetogen vorm van kamerjazz. Het onverwachte zit hier niet zozeer in de muziek, die overigens zeer goed in elkaar zit, maar in de teksten. Mantler is van mening dat deze onrustige tijden erom vragen dat hij zich uitspreekt. Titels als 'Intolérance', 'Guerre', 'Commerce' en 'Pourquoi' zeggen genoeg. Maar even inzoomen in 'Commerce' en dan even in de vertaling over wapenverkoop: "Het is echt geen probleem, er is geen tekort, het is goed voor de zaken." En in 'Guerre' vraagt Mantler zich terecht af hoe het komt dat de oorlogen die we op tv zien ons eigenlijk niets doen. Die vreselijke teksten worden poëtisch gezongen door Paganotti en ronduit mooi begeleid door het ensemble onder leiding van Christoph Cech. Als we Mantler zelf horen is dat al even lyrisch. Het maakt het allemaal nog pijnlijker.

'Fluku' begint met het bijna 27 minuten tellende titelstuk. We horen Nilssen-Love op bekkens, een paar stoten van de blazers en dan heerlijke, oeverloze chaos, waar we vooral Tommi Keränen achter de elektronica en gitarist Ketil Gutvik verantwoordelijk voor kunnen stellen. De zes blazers interrumperen weliswaar op regelmatige basis, maar dat maakt de chaos niet minder groot, zeker niet als dat aansluitend ook nog eens naar die kant overslaat en de zes straf aan het door elkaar heen toeteren slaan. En dan, heel langzaam, ontstaat er weer iets van structuur, iets van ritme. De beide slagwerkers, Nilssen-Love en Andreas Wildhagen voorop, gevolgd door de heerlijk op zijn tuba pompende Per Åke Holmlander. En voor je het weet zit je ineens in zo'n onvervalst stomend ritme en vergast trombonist Mats Äleklint je op een moddervette solo. Hier lusten we wel pap van. Eenmaal op stoom is er geen houden meer aan en zweept Nilssen-Love zijn equipe verder op tot het kookpunt is bereikt. In 'Springsummer' horen we aansluitend klarinettist Klaus Ellerhusen Holm en Nilssen-Love in een zeer muzikaal duet. Ook 'Playgo' bevat een aantal van die ronduit meeslepende momenten waarin het ritme je als luisteraar onmiskenbaar in de greep krijgt. Schakel in bij 9.30" en u weet wat ik bedoel.

Het Third Coast Ensemble staat onder leiding van kornettist Rob Mazurek, die ook alle composities levert en de deelnemende musici komen deels uit Chicago en deels uit het Nautilis Ensemble, dat zijn basis heeft in het Franse Brest. Het water, de Noord-Amerikaanse meren worden wel eens de derde kust genoemd, verbind de 17(!) musici die aan dit live opgenomen album meewerken. 'Wrecks' is een ode aan beroemde gezonken schepen als de Amoco Cadiz (1978), de SS Drummond Castle (1896), The Wings of the Wind (1866) en nog een reeks anderen. De muziek is dienovereenkomstig onstuimig. In 'This Is The Atoil' wordt de dreiging groots verklankt. Bijzonder is ook 'The Blue Oblivion' met een paar prachtige solo's. We horen achtereenvolgens Christoph Rocher op klarinet, Irvin Pierce op tenorsax en Philippe Champion op trompet, gevolgd door een enerverende groepsexercitie waarin een grote rol is weggelegd voor Lou Mallozzi en Vincent Raude, die de elektronica bedienen. En dan is er het dynamische 'On The Trapeze Of Minds Ferns', met grootse bijdragen van fluitiste Nicole Mitchell. Een rode draad in 'Wrecks', dat als een doorlopende suite is te beschouwen, is het gedicht 'Loyalty Islands' van Alexandre Pierrepont. Het wordt prachtig voorgedragen door Lou Mallozzi. En hulde, de tekst staat afgedrukt in het cd-boekje.